„Pielgrzymka musi być, bo bez niej trudno żyć. Hej, wiwat pielgrzymkowy stan. Pielgrzymka musi być!”. Te słowa towarzyszą często osobom udającym się właśnie na pielgrzymi szlak.
Pielgrzymka to inaczej wycieczka lub podróż, którą człowiek odbywa w celach religijnych. Towarzyszy temu modlitwa, zadumanie i zatrzymanie się i odcięcie się na chwilę od coraz szybciej pędzącego świata.
Śladami Jezusa, Maryi i Apostołów
W religii chrześcijańskiej praktyka pielgrzymowania sięga już IV wieku. Początkowo dotyczyła ona miejsc związanych z życiem i działalnością Jezusa Chrystusa a także apostołów. Z czasem zaczął się szerzyć również kult Najświętszej Maryi Panny. Katolicy w Polsce najczęściej odwiedzają Jasną Górę z obrazem Czarnej Madonny a prawosławni Grabarkę.
Pielgrzymka jako jeden z pięciu filarów religii muzułmańskiej
Dla wyznawców islamu, podobnie jak dla chrześcijan, pielgrzymka ma ogromne znaczenie. Tę formę pobożności uznaje się nawet za jeden z pięciu głównych filarów tej właśnie religii. Celem są miejsca związane z życiem Mahometa.
Nazwą hadżdż określa się pielgrzymkę do Mekki, miejsca urodzenia i działalności ich najświętszego proroka. Każdy wyznawca islamu jest zobowiązany do jej odbycia. Jeżeli jednak podróż ta przekracza jego możliwości finansowe lub zdrowotne zostaje zwolniony z tej konieczności.
Co roku ta właśnie forma pielgrzymowania gromadzi parę milionów osób. Hadżdż odbywa się w miesiącu, który został do tego wyznaczony i rozpoczyna się jego ósmego dnia. Po drodze pątnicy docierają m. in. do doliny Mina, góry Arafat oraz wzgórza Al-Muzdalifa.
Drugi wyróżniany rodzaj pielgrzymki to umra. Nazywana jest również mniejszą. W tym przypadku nie obowiązuje żaden z góry określony termin. Podczas jej odbywania należy jednak pamiętać o jej elementach obowiązkowych takich jak: siedmiokrotne okrążenie Kaaby oraz oddanie czci Czarnemu Kamieniowi poprzez jego ucałowanie.
Terminem Zijara określa się pielgrzymki odbywane do grobów osób uznawanych za świętych w religii islamskiej, w tym przede wszystkim, Mahometa.
Hinduistyczna jatra do miejsc kultu
W hinduizmie wyróżnia się następujące rodzaje pielgrzymowania do miejsc kultu religijnego: okrążanie świętych gór, okrążanie świętych wysp, okrążanie świętych miast, do grup świątyń, jaskiń, rzek oraz tirthajatry.