Najprościej odpowiadając na to pytanie parafia jest najmniejszą jednostką administracyjną w Kościele Katolickim. Każdy wierny jest przypisany do danej wspólnoty z chwilą chrztu, ale można potem ją oficjalnie zmienić w kancelarii parafialnej. Zwierzchnikiem parafii jest proboszcz, który podlega bezpośrednio dziekanowi dekanatu i biskupowi diecezji. Parafia to też wspólnota wiernym na danym terenie i z tej definicji korzystają też kościoły protestanckie.
Co jest centrum parafii?
Najczęściej jest nim kościół parafialny, będący zazwyczaj pod wezwaniem tego samego świętego co cała parafia. Są jednak odstępstwa od tej reguły. Często, szczególnie w mniejszych wspólnotach, zdarza się, że oficjalny centrum parafii jest kaplica, która została wzniesiona o wiele wcześniej niż kościół.
Geneza i historyczna rola parafii
Parafie zaczęły się pojawiać wraz z rozprzestrzenianiem się chrześcijaństwa na tereny wiejskie. O ile w miastach stworzenie odpowiedniej administracji nie było tak trudne przez wysokie zagęszczenie ludności, to poza nim stanowiło to wyzwanie. Kapłani byli przypisywani do danych terenów i budowanych kościołów. Kwestia parafii została uregulowana dopiero w XIII w. podczas czwartego soboru laterańskiego. W Polsce jedna parafia obejmowała bardzo często kilka, a nawet kilkanaście wsi. Podstawową rolą parafii było zagwarantowanie dostępu do sakramentów ludności, a także prowadzenie działań administracyjnych. Wierni byli zliczani i chrzty były notowane w księgach parafialnych. Ponadto w czasach średniowiecza zajmowały się też kwestiami podatkowymi, były odpowiedzialne za pobieranie dziesięciny, a w niektórych krajach pobierały też podatki na rzecz króla (księcia).
Parafia i jej współczesna rola
Co oczywiste, Kościół Katolicki nie pobiera już podatków. Główną rolą parafii w dalszym ciągu pozostaje dostarczanie sakramentów wiernym, a proboszcz jest dalej zobowiązany do zapewnienia biskupowi łączności z wiernymi. Oczywiście zmieniła się ilość parafii, jest ich zdecydowanie więcej, co znacznie ułatwia wiernym dostęp do kościoła. Parafie zajmują się pogrzebami, ślubami i chrztami, wszystko jest notowane w księgach parafialnych. Ponadto zgodnie z prawem kanonicznym każda parafia powinna zostać odwiedzona przynajmniej raz na pięć lat przez biskupa danej diecezji. Członkami parafii są też księża i wikariusze.
Odpusty i źródła finansowania parafii
Największą uroczystością w każdej parafii jest tak zwany odpust, który jest obchodzony najczęściej w dniu, poświęconym świętemu pod którego wezwaniem jest parafia. Bardzo częstym zwyczajem jest też przenoszenie uroczystości na niedzielę, jeśli akurat odpust miałby kalendarzowo wypaść w tygodniu.
Parafię są finansowane głównie przez dobrowolne datki wiernych, głównie z tac. Ponadto wielu księży przeznacza część ofiar za odprawianie mszy i sakramentów na poczet parafii.